شیر توپی ( Ball valve )

شیر توپی – Ball valve

شیر توپی ( Ball valve ) به عنوان شیر قطع و وصل جریان آب در مسیرهایی که سرعت عبور جریان سیال و فشار کاری زیاد و افت فشار اندک مد نظر باشد استفاده می شوند. شیرهای توپی برای استفاده در خروجی پمپ ها، مخازن، ورودی توربین ها و شیرهای خروجی سدها (مانند شیرهای هاول بانگر، غلافی و سوزنی) بسیار مناسب می باشند.

شیر های توپی و یا بال ولو ها یک نوع شیر ربع گرد می باشند که با استفاده از چرخش یک گوی کروی مسیر جریان را باز و یا بسته می کنند. شیرهای توپی برای قطع و وصل جریان به کار می روند و عموماً از آنها برای تنظیم جریان استفاده نمی شود. شیرهای دیگری مانند شیرهای سماوری در رده و دسته شیرهای ربعگرد می باشند.

از لحاظ پوشش و عدم نشتی جریان سیال ,شیرهای توپی بسیار مطلوب و معتبر و معروف هستند. در نتیجه آنها انتخاب اول استفاده و بسیار کاربردی در مصارف گازرسانی که قطع جریان بصورت جدی اهمیت دارد مطرح می باشند. همچنین به علت وجود عایق و درزبندی بصورت یکپارچه و یکنواخت در شیرهای توپی, این شیرها در محدود کردن جریان و کاهش دبی خروجی جریان سیال گزینه های مناسبی نیستند. جنس بدنه شیرهای توپی معمولا از فولاد ساخته می شود و می توان جهت افزایش دوام بیشتربخصوص در مقابل خوردگی با آلیاژهای ضد خوردگی همانند نیکل پوشش می شود.

**نمای انفجاری از ساختار و قطعات شیر توپی**

زمانی که حفره درون گوی در راستای خط جریان لوله باشد، شیر در حالت باز قرار دارد و در غیر این صورت مسیر جریان مسدود و شیر بسته است. این نوع از شیرها به دلیل ساختمان بسیار ساده ای که دارند بسیار مورد توجه طراحان در بخش پایپینگ قرار می گیرند. شیرهای توپی با کانکشن های مختلف از جمله فلنچی، بین فلنچی، دنده ای (NPT)، لب جوش (Butt Weld) و ساکت (Socket Weld) تولید می شوند.

این نوع شیرها بدلیل آب بندی مناسب در خطوط گازی و ایستگاه ها بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.