پرسش و پاسخ های فنی
سوالات متعددی بود که در ذهن بسیاری از مهندسان بود و دائما پرسیده می شد و برای دسته بندی این سوالات مشکل داشتیم و اینکه این گونه سوالات به مقداری نبود که بشود در یک نوشته جداگانه قرار داد بنابراین تصمیم گرفتیم هر موقع سوال فنی ایجاد شد آن را در یک نوشته و قالب به عنوان پرسش و پاسخ های فنی بگنجانیم تا همگی بتوانیم از آن استفاده کنیم و در عین حال این پاسخ ها نیز در دسترس باشد. امیدوارم از این بخش نیز لذت ببرید.
- می خواهیم جهت گرفتن Production برای دو قطعه استنلس استیل ۳۲۱ به فولاد کربنی از لوله ای به ضخامت ۸ میلیمتر استفاده نماییم. چه مقدار از این ضخامت را با جوش آرگون و چه مقدار از ضخامت را با الکترود برق جوشکاری نماییم تا بتوانیم از هردو فرایند جوشکاری استفاده نماییم.؟
براساس جدول ۴۵۱٫۱‐QW از استاندارد ASME Sec IX شما تا دو برابر فلز جوش ذوب شده در نمونه PQR را پس از تایید می توانید در جوش اصلی استفاده کنید.
مثلا: چنانچه در قطعه PQR به ضخامت ۳ میلی متر از فرایند جوش آرگون استفاده شده است، شما مجاز هستید که تا دو برابر این ضخامت رو از جوش آرگون استفاده و بقیه رو با الکترود برق بزنید
- در پروژهها مرسوم است که برای لوله با قطر زیر ۲ اینچ یک WPS و برای قطر بیش از ۲ اینچ، WPS دیگری نوشته می شود. آیا این بر مبنای کد است؟
خیر- کد برای قطر لوله محدودیتی نگذاشته است اگر چنین بود این موضوع در فرمت پیشنهادی WPS که در پیوست B کد با شماره QW-482 آمده است، با عنوانی مانند pipe dia. Range نمود پیدا می کرد. آنچه در این مورد به اشتباه بدان استناد می شود بند QW-452.3 است که سه دامنه برای قطر خارجی لوله تعریف کرده است اما اگر به عنوان QW-452 توجه کنیم میبینیم بحث performance مطرح است یعنی تایید صلاحیت جوشکار نه WPS. البته در پروژههایی آگاهانه برای لوله های زیر ۲ اینچ از فرآیند TIG و برای لولههای با قطر بالاتر از SMAW استفاده می شود که مستلزم نوشتن دو WPS جداگانه است که این کار به خاطر سوراخ نشدن (نسوختن) لوله با قطر کم انجام می شود نه به دلیل الزام کد.
- در جداول استاندارد ازمه QW-422 در برخی موارد برای حداقل استحکام کششی، عددی داده نشده است. چرا؟
اگر QW-420 را ببینید اینها موادی هستند که نباید برای PQR با جوش شیاری (Groove weld) به کار روند.
- چرا در جداول کد ازمه، P No. 2 وجود ندارد؟
در گذشته عدد ۲ به wrought iron اختصاص یافته بود که با توجه به عدم استفاده صنعتی از آن در دهههای اخیر، حذف شده است.
- منظور از S No. چیست؟
همانگونه که در QW-420 اشاره شده است، .S No نشانگر متریالی است که برای استفاده تحت کدهای B 31 پذیرفته شده است اما در جداول ASME SEC II نیامده است مانند لوله API 5L . گفتنی است از سال ۲۰۰۹ به این سو، S No. از کد برداشته شده است.
- چرا گفته می شود کد ASME Sec. IX و نه استاندارد ASME Sec. IX ؟ آیا کد و استاندارد دو مفهوم متفاوت هستند ؟
کد که برگردان آن به فارسی آیین نامه است، دارای الزامات قانونی (force of law) است همانند آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله در مبحث ساختمان که در صورت اجرا نشدن آن پایان کار ساختمان داده نمی شود. در واقع می توان کد را نوعی از قانون در نظر گرفت. در ایالات متحده، AWS D1.1 یا ASME B & PVC از نمونه های پر کاربرد کدها هستند. اجرای استانداردها داوطلبانه است و تنها زمانی اجرای استاندارد الزامی می گردد که یا آن استاندارد به عنوان بخشی از یک قرارداد آمده باشد و یا به عنوان بخشی از یک دستور العمل قانونی ذکر گردد. اما اینکه چرا ASME B & PVC که Sec. IX نیز بخشی از آن است به صورت کد در نظر گرفته شده است داستانی تاریخی دارد و مربوط به انفجار بویلرها و تلفات انسانی بسیار زیاد آن بوده است. ( بین سالهای ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۵ تعداد ۳۶۱۲ بویلر منفجر شد یعنی به طور میانگین روزی یک انفجار و در این حوادث حدود ۷۶۰۰ تن جان باختند) نخستین قوانین مربوط به طراحی بویلر در ایالت ماساچوست در سال ۱۹۰۷ نوشته و اجباری شد. Sec. I در ۱۹۱۴ منتشر گردید و به دنبال آن سایر بخشهای B & PVC منتشر شدند که Sec. IX در ۱۹۳۷ نخستین بار به عنوان بخشی از Sec. VIII و سپس در ۱۹۴۱ به صورت مستقل منتشر گردید. شایان گفتن است واژه های دیگری نظیر specification و guide و RP و … نیز در کاربردهای مهندسی وجود دارند که علاقه مندان می توانند برای مطالعه بیشتر به مراجعی مانند AWS D1.1 CC
- بندهای کد با QW معرفی می شوتد مانند QW-240 یا QW-100.3 . اینها کوتاه شده چه عبارتهایی هستند؟
هدف کد تایید صلاحیت (Qualification) جوشکار و دستورالعمل جوشکاری است و از این روی Q کوتاه شده Qualification و W کوتاه شده Welding است. شماره های پس از آن اشاره به article های پنجگانه کد دارند: Article I که با شماره های ۱۰۰ تا ۱۹۹ مشخص می گردد مربوط به کلیات است، Article II با شمارههای از ۲۰۰ تا ۲۹۰ برای دستور العمل (procedure)، Article III با شمارههای از ۳۰۰تا ۳۸۵ برای تایید صلاحیت جوشکار یا اپراتور جوشکاری (performance)، Article IV با شمارههای ۴۰۰ تا ۴۹۲ برای دادههای جوشکاری و Article V با شماره های ۵۰۰ تا ۵۴۰ مربوط به SWPS است.
- ایا الزام یا استانداری هست که ذکر شده باشه عملیات حرارتی PWHT باید قبل یا بعد از هیدرو تست باشه؟
عملیات حرارتی باید قبل از تست هیدرو انجام گیرد زیرا به عنوان عملیات گرم محسوب می شود و حتما قبل از تست باید انجام شود.
رفرنس کد ASME B31.3 به شرح زیر:
۳۴۵٫۲٫۲ Other Test Requirements
(b) Heat Treatment. Leak Tests shall be conducted after any treatment has been completed.
- اگر مقدار زیادی الکترود باقیمانده از پروژه را بخواهیم برای پروژه جدید استفاده کنیم و یا مقداری الکترود بدون تاییدیه و بلا استفاده در انبار پروژه، داشته باشیم و هیچ مدرک و Certificate نداشته باشد، چگونه می توان برای ارائه به کارفرما و استفاده در پروژه، برای آنها Certificate بگیریم؟
این موضوع بر اساس استاندارد زیر می توان سرتیفیکیت الکترود ها را دریافت کرد:
ASME Sec II(c)
SFA 5.0.1
طبق فرایند جوشکاری و نوع متریال در این جدول تشریح شده است و با چند تست آزمایشگاهی که در ذیل خواهم نوشت، می توان برای این الکترودها تاییدیه دریافت کرد.
۱- آنالیز شیمیایی
۲-تست مکانیکی
۳-تست ضربه
۴- تست رادیوگرافی
۵- تست جذب رطوبت
