برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی | MSDS
بسیاری از موادی که در آزمایشگاه استفاده می کنیم به صورت بالقوه خطرناک است، مخصوصاً در شرایطی همچون دمای زیاد، فشار و یا زمانی که با ماده های دیگر ترکیب می شوند. دو پارامتر اصلی برای شناسایی علائم “خطر شیمیایی” وجود دارد. برگه اطلاعات ایمنی موادشیمیایی یا همان MSDS و لیبل های شیمیایی. این برگه یکی از مستندات و فرم های ایمنی است و در تهیه HSE PLAN و شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک کاربرد دارد. بنابراین بایستی لیست MSDS از مواد موجود در پروژه را تهیه کرد.
MSDS چیست؟
MSDS: Material Safety Data Sheet
برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی، به نوعی دفترچه راهنمای یک ماده شیمیایی محسوب می شود که اطلاعاتی در مورد ماهیت ماده، شناخت عوامل خطر بالقوه و راههای کنترل آن، در اختیار ما می گذارد. از سال ۲۰۰۴ انستیتو ملی استاندارد امریکا در استاندارد شماره Z400.1-2004 ANSI یک فرمت ۱۶ قسمتی را برای آن پیشنهاد داده است و امروزه تقریبا اکثر کشورهای دنیا آن را پذیرفته و طبق این استاندارد MSDS را تدوین می کنند. به این نوع MSDS که ۱۶ قسمت دارد، فرمت پیشرفته MSDS می گویند
فایده MSDS چیست؟
وجود برگه اطلاعات ایمنی در کنار ماده مورد نظر ، اطلاعاتی در اختیار مصرف کننده قرار می دهد که مصرف کننده با آگاهی از ماهیت آتی ماده مزبور، قادر خواهد بود از خطرات و ضایعات ناشی از استفاده، جابجایی و انبارش نادرست آن در امان باشد. بدین ترتیب که اطلاعات مندرج در MSDS هر ماده ای بیانگر این است که نحوه صحیح استفاده از آن باید چگونه باشد، در چه درجه حرارت و چه نوع محیطی باید نگهداری شود، در انبارش و جابجایی آن چه نکات ایمنی باید رعایت شود و در صورت بروز خطر نحوه مقابله با عوارض آن ماده چگونه خواهد بود.
چه اطلاعاتی از طریق MSDS ارائه می شود؟
اطلاعات کلی محصول
نام محصول، نام تولید کننده ی آن، کد محصول، فرمول شیمیایی ماده ،
شناسایی خطرات
در این قسمت خطراتی که هنگام استفاده از محصول ممکن است شما را تهدید کند یا مواردی که مصرف کننده باید قبل از مصرف به آن توجه داشته باشد و رعایت کند ذکر می شود. عمده خطرات ماده شامل خورندگی، سوزانندگی ،آلوده کنندگی، سمیت و… می باشد
ترکیب محصول
در این بخش اجزای تشکیل دهنده محصول خصوصاً اگر ماده خطرناکی در ترکیب محصول باشد با ذکر درصد و بقیه اطلاعات لازم ذکر می شود.
کمک های اولیه
در این قسمت در مورد اقدامات درمانی اولیه در صورت بروز مشکل بر حسب مورد توضیحات کوتاهی داده شده است.
اطلاعات مربوط به خطرات آتش سوزی یا انفجار محصول و اطفاء آن
در این بخش اطلاعاتی در مورد مقابله با آتش سوزی یا انفجار در محل نگهداری یا مصرف محصول داده شده است. اطلاعات واکنش پذیری در صورتی که ماده ناخواسته در محیط منتشر شود اطلاعات لازم برای برخورد با آن و خطرات ممکن و اینکه توسط چه ماده ای خنثی گردد، در اختیار ما می گذارد.
روش حمل و انبار کردن
نحوه نگهداری مواد بسیار اهمیت دارد زیرا بعضی از مواد چنانچه در فاصله مشخصی از همدیگر قرار داده نشوند می توانند ازطریق واکنش های شیمیایی تولید حریق ، انفجار ، خورندگی ، سوزانندگی و… نمایند.
اطلاعات حفاظتی هنگام کار و تماس با ماده
در این بخش مواردی که هنگام کار و تماس با ماده توسط کاربر باید رعایت شود ذکر شده است. -کنترل های فردی ( استفاده از لوازم حفاظت فردی )
– کنترل های بهداشتی
-کنترل های زیست محیطی
خواص فیزیکی و شیمیایی
الف ) فیزیکی: شکل ظاهری (جامد ، مایع، گاز )، رنگ ، بو …
ب) شیمیایی: نقطه جوش – نقطه ذوب-خواص انفجاری ، فشار بخار، دانسیته،چگالی ویژه، دمای احتراق، قابلیت انحلال ، PHو …
پایداری و واکنش پذیری
در این قسمت پایداری یا ناپایداری شیمیایی محصول در شرایط مختلف و همین طور میزان و شرایط واکنش پذیری ماده با دیگر مواد حاضر در محیط یا بدن انسان ذکر شده است که در مواردی ممکن است خطرناک باشد و اصول ایمنی هنگام استفاده باید رعایت شوند.
اطلاعات سم شناسی
الف) شدت سمی بودن :سمیت حاد -سمیت مزمن
ب) اثرات سم
نکته : (LD50دوز کشنده، ۵۰درصد) ( LC50غلظت کشنده، ۵۰درصد)
اطلاعات زیست محیطی
در این بخش اثراتی که ممکن است ماده بر طبیعت و محیط زیست داشته باشد به تفکیک ذکر شده است.
ملاحظات مربوط به دفع ماده (به عنوان زباله)
نکات مربوط به دفع ماده در طبیعت با محیط کار به عنوان زباله ذکر شده است و همچنین اثراتی که ممکن است روی محیط زیست داشته باشد. برای مثال این اسانس نباید در آب ریخته شود.
اطلاعات مربوط به حمل و نقل
در این بخش اطلاعات مربوط به حمل ماده و بسته بندی، همچنین مواردی که در ایمنی حمل باید رعایت شود ذکر شده است.
اطلاعات قانونی
پیشنهادات برای برخورد ایمن با ماده محدودیت ها ی استفاده و کاربرد ماده
الف ) محدودیت های زیست محیطی
ب)محدودیت های فردی
ملاحظات
تفاوت برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی | MSDS با برچسب روی ماده شیمیایی چیست؟
MSDS تا حدود زیادی با برچسب ایمنی روی بسته بندی ماده شیمیایی متفاوت است. یک برچسب ایمنی ممکن است مواردی کلی را در مورد خطرات بالقوه ی یک محصول یا ماده شیمیایی خاص بیان کند در حالی که MSDS اطلاعات جامع تر و کامل تری را عنوان می کند. در حقیقت MSDS می تواند به عنوان یک رفرنس برای تهیه ی برچسب ایمنی مواد نیز به کار رود.
